Αλεξάνδρα

I

Θεά της Λακωνίας, η οποία λατρευόταν στις Αμύκλες και στα Λεύκτρα, όπου υπήρχαν ιερά της. Την παρίσταναν να κρατά λύρα. Αργότερα ταυτίστηκε με την Κασσάνδρα, κόρη του Πρίαμου και δούλα του βασιλιά Αγαμέμνονα.

II

Περίφημη ζωγράφος των ελληνιστικών χρόνων, κόρη του Σικυώνιου ζωγράφου Νεάλκους.

III

Όνομα δύο βασιλισσών των Ιουδαίων.

1. Α. ή Σαλώμη (140-67 π.Χ.). Βασίλεψε από το 76 έως το 67 π.Χ., μετά τον θάνατο του συζύγου της Αλέξανδρου Ιανναίου. Η πολιτική της ευνόησε τους Φαρισαίους.

2. Κόρη του Υρκανού B’. Το 55 π.Χ. παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο, γιο του Αριστόβουλου B’, βασιλιά των Ιουδαίων. Η Α. συνωμότησε εναντίον του γαμπρού της, ο οποίος την καταδίκασε σε θάνατο το 28 π.Χ.

IV

Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης και της Δυτ. Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

1. Ή Αλεξανδρία η βασίλισσα. Υπήρξε σύζυγος του Διοκλητιανού. Παρακολουθώντας τα φρικτά μαρτύρια του μεγαλομάρτυρα Γεωργίου και βλέποντας την ψυχική του καρτερία και τα θαύματα που επιτελούσε, συγκινήθηκε βαθιά, περιφρόνησε τη βασιλική δόξα και πίστεψε στον Χριστό. Με θάρρος και μεγαλοψυχία το ομολόγησε στον σύζυγό της, ο οποίος τη φυλάκισε. Οι υπηρέτες της, Απολλώ, Ισαάκιος και Κοδράτος, βλέποντας τη θηριωδία του Διοκλητιανού, τον αποδοκίμασαν ανεπιφύλακτα. Αυτοί μεν σφαγιάστηκαν, αφού πρώτα φυλακίστηκαν, η δε Α., μόλις πληροφορήθηκε ότι σύμφωνα με βασιλική απόφαση θα πέθαινε τη μεθεπομένη μαζί με τον Γεώργιο, γονάτισε στο κελί της φυλακής και καθώς προσευχόταν ξεψύχησε. Η μνήμη της τιμάται στις 21 Απριλίου.

2. Ασκήτρια στην Αλεξάνδρεια κατά τον 4o αι. Σύμφωνα με τον Παλλάδιο, κλείστηκε σε έναν τάφο για να αποφύγει τον έρωτα ενός νέου. Επί δέκα χρόνια δεχόταν από μια τρύπα φαγητό και νερό. Η μνήμη της τιμάται στις 2 Οκτωβρίου.

V

Όνομα διαφόρων γυναικών από ευρωπαϊκούς ηγεμονικούς οίκους.

1. Α. Θεοδόροβνα (1798-1860). Αυτοκράτειρα της Ρωσίας, κόρη του Φρειδερίκου Γουλιέλμου Γ’, βασιλιά της Πρωσίας. Το πρώτο της όνομα ήταν Φρειδερίκη Λουίζα Καρλότα Βιλελμίνα. Παντρεύτηκε (1817) τον μεγάλο δούκα Νικόλαο και έλαβε το όνομα Α.Θ., όταν ο σύζυγός της ανέβηκε στον ρωσικό θρόνο (1825). Υπέφερε λόγω ασθενικής κράσης και απέφευγε την αυλική ζωή. Ασχολήθηκε περισσότερο με φιλανθρωπικά έργα.

2. Βασίλισσα της Αγγλίας και αυτοκράτειρα των Ινδιών, κόρη του Χριστιανού Θ’, βασιλιά της Δανίας, και της βασίλισσας Λουίζας, αδελφή του βασιλιά της Ελλάδας Γεωργίου A’ (1844 – Λονδίνο 1925). Το 1863 παντρεύτηκε τον διάδοχο του αγγλικού θρόνου, πρίγκιπα της Ουαλίας Αλβέρτο-Εδουάρδο. Επισκέφθηκε πολλές φορές την Ελλάδα και ιδιαίτερα την Κέρκυρα, όπου κατοικούσε στα ανάκτορα των Αγίου Γεωργίου και Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Μετά τον θάνατο της Βικτορίας (1901), ο σύζυγός της ανέβηκε στον θρόνο της Αγγλίας και η ίδια έγινε βασίλισσα. Το 1910, ο σύζυγός της πέθανε και η Α. ασχολήθηκε αποκλειστικά με αγαθοεργίες. Στον A’ Παγκόσμιο πόλεμο ανέλαβε την πρωτοβουλία για την περίθαλψη των Βέλγων προσφύγων και των τραυματιών του πολέμου.

3. Η τελευταία αυτοκράτειρα της Ρωσίας, σύζυγος του τσάρου Νικόλαου Β’, κόρη του Λουδοβίκου Δ’, μεγάλου δούκα της Έσσης (1872 – 1918). Το όνομά της είναι άμεσα συνδεδεμένο με τα δραματικά γεγονότα που έφεραν αντιμέτωπους την τσαρική απολυταρχία και τον επαναστατημένο λαό της Ρωσίας. Θρησκόληπτη και μάλλον ψυχοπαθής, κατέφυγε στη βοήθεια ύποπτων κύκλων από ψευτοπροφήτες και κομπογιαννίτες, για να τη βοηθήσουν να αποκτήσει γιο, διάδοχο του θρόνου, μιας και μέχρι το 1904 είχε αποκτήσει μόνο κόρες. Όταν γεννήθηκε ο διάδοχος, η κατάσταση συνεχίστηκε, γιατί ο γιος της έπασχε από αιμοφιλία και ήταν γενικά ασθενικής κράσης. Η Α. αναμείχθηκε άμεσα στην πολιτική, εναντιώθηκε στην παραχώρηση συντάγματος και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καταστολή της εξέγερσης του 1905. Διαβόητη υπήρξε και η επίδραση που ασκούσε πάνω της ο Ρασπούτιν, ο οποίος έγινε, με την εύνοιά της, παντοδύναμος στη ρωσική αυτοκρατορική αυλή. Στον A’ Παγκόσμιο πόλεμο, η αυτοκράτειρα Α., διαπνεόμενη από φιλογερμανικές ιδέες, κατηγορήθηκε ότι επεδίωξε την ήττα της χώρας της, υπό την επίδραση του Ρασπούτιν που κατηγορήθηκε ως πράκτορας των Γερμανών. Μέχρι και την επανάσταση του 1917, πρωταγωνίστησε σε μια σειρά από πολιτικά σκάνδαλα, προωθώντας σε κυβερνητικές θέσεις ευνοουμενούς της, οι οποίοι κατηγορήθηκαν δημόσια στη Δούμα ως προδότες της χώρας (Στούρμερ, Προτοποπόφ, Μανουίλοφ κ.α.). Για όλα αυτά τέθηκε στο στόχαστρο των δημοκρατών και μισήθηκε πολύ από τον λαό.Με την έκρηξη της επανάστασης του 1917, φυλακίστηκε μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας.Εκτελέστηκαν όλοι από τους επαναστάτες, στις 3 Ιουλίου 1918.

Η τελευταία αυτοκρατοριακή οικογένεια της Ρωσίας, σε πίνακα του 1901, με τον τσάρο Νικόλαο Β’ την τσαρίνα Αλεξάνδρα και τα παιδιά τους. Εκτελέστηκαν όλοι το 1917, από τους μπολσεβίκους.

VI

(Αλεξάνδρα Γεόργιεβνα, 1870 – 1891). Πριγκίπισσα της Ελλάδας και μεγάλη δούκισσα της Ρωσίας, κόρη των βασιλέων της Ελλάδας Γεωργίου Α’ και Όλγας. Το 1889, παντρεύτηκε τον μεγάλο δούκα της Ρωσίας Παύλο Αλεξάνδροβιτς, γιο του τσάρου της Ρωσίας Αλεξάνδρου Β’ και αδελφό του τσάρου Αλεξάνδρου Γ’. Πέθανε δύο χρόνια μετά τον γάμο της, σε ηλικία μόλις 21 ετών, στο ανάκτορο Ιλίνσκογιε της Μόσχας, από επιπλοκές στον τοκετό του δεύτερου γιου της, μεγάλου δούκα Δημήτριου. Προς τιμή της, η λεωφόρος Αλεξάνδρας στην Αθήνα και η ομώνυμη πλατεία στον Πειραιά φέρουν το όνομά της. Ο γιος της Δημήτριος Παύλοβιτς συμμετείχε στη δολοφονία του Ρασπούτιν.

VII

(Παρίσι 1921 –). Κόρη του βασιλιά των Ελλήνων Αλέξανδρου από τον γάμο του με την Ασπασία Μάνου. Γεννήθηκε πέντε μήνες μετά τον θάνατο του πατέρα της. Στις 12 Οκτωβρίου 1922, ο γάμος του πατέρα της με την Ασπασία Μάνου θεωρήθηκε με διάταγμα έγκυρος και η Α. έγινε νόμιμη κληρονόμος, χωρίς όμως δικαιώματα διαδοχής στον θρόνο. Το 1944 παντρεύτηκε τον τότε βασιλιά της Γιουγκοσλαβίας Πέτρο Β’.

VIII

(Αστρον.).Αστεροειδής που ανακαλύφθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 1858 και απέχει μία αστρονομική μονάδα από τη Γη και 7,4 α.μ. από τον Ήλιο. Περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο περίπου σε 1.629 ημέρες και σε μέση απόσταση 406 εκατ. χλμ., η οποία κυμαίνεται εξαιτίας της εκκεντρότητας της τροχιάς από 316 εκατ. χλμ. στο περιήλιο έως 413 εκατ. χλμ. στο αφήλιο.

* * *

η (Α Ἀλεξάνδρα) [Ἀλέξανδρος]

όνομα ήδη μυκηναϊκό, που απαντά σε πινακίδα στις Μυκήνες (Μυκην. a-re-ka-sa-da-ra).